GTC Tombouctou - Rivier Niger

7 september 2000. Met m'n gat in de Niger. 259km.

Still alive, still kicking. Na 8 dagen en 2000km door de woestijn zitten we weer op bekend terrein. 'We' zijn mezelf en drie andere Wespendieven waarmee ik de laatste 50km van de etappe aflegde.
Pure eentonigheid, of wat dacht je. Over meer dan 250 kilometer daalde de hoogte zo'n spectakulaire 50 meter. Ongelooflijk dat er zo'n vlakke gebieden op aarde bestaan. Het enige referentiepunt was dat lange flikkerende lint dat gaandeweg aan de horizon verscheen. Dat lint dat de fysieke scheiding vormt tussen Sahara en Sahel.
De Niger. Deze rivier is in principe het enige wat van belang is tijdens de trek. Haal je de Niger dan is je tocht geslaagd. Wat nu volgt is een bijkomstigheid. Rustig cruisen naar het zuidoosten, richting evenaar. Over dorre graslanden, savanne en bush richting jungle.
We hebben 't alweer gehaald. Prettig, opnieuw wat gezelschap te hebben en opnieuw in de 'bewoonde' wereld te zijn, nou ja. 't Heeft niet veel om 't lijf, maar met water, beschutting en gezelschap hebben we voorlopig meer dan voldoende. Eten doen we later wel.
We zijn thuis, dit is Afrika.

Eindelijk aan de Niger.

't Heeft niet veel om 't lijf, maar dit is leven.

GTC Tombouctou - Tombouctou

6 september 2000. Een kleine 300km ten noorden van Tombouctou. 232km.
Just another day in paradise.
'k Had echt gehoopt vandaag meer kilometers te kunnen malen, kwestie van morgen wat meer op m'n gemak te zijn.
Niet dus.
Verdomde rottige zandstorm. Brullende wind. Duizenden tonnen zand in beweging. En ik er middenin. Eén kilo hulpeloze miserie, met een paar millimeter dekveren als enige beschutting.
Nog een geluk dat ik het fenomeen van ver zag aankomen. Nog een geluk dat ik net boven een ribbelrijk gebied zat. Snel naar beneden dus, naar de lijzijde van zo'n rugje, als een kip plat tegen de grond, m'n kop tussen m'n veren en maar hopen dat het niet al te erg werd. In een zandstorm is het niet de vraag of je al dan niet begraven wordt. De vraag is gewoon hoeveel zand je deze keer weer over je bakkes zal krijgen.
Waarom ik niet netjes boven dat natuurgeweld bleef? Omdat zandstormen het thermiekgegeven zwaar in de soep sturen en ik geen goesting had om in zo'n mixer een noodlanding te moeten maken. Misschien dat het in actieve vlucht, hoog boven dat geweld, zou lukken, daar niet van. Een volgende keer misschien.
Of niet. Zandstormen maken me bang.
Ik haat deze woestijn. Verdorie wat hààt ik deze kaalgeschuurde rotzooi. En 't ergste is dat ik hier over enkele maanden opnieuw over moet. En enkele maanden later opnieuw. 'k Moet er toch eens over nadenken of het niet de moeite loont om in Zweden te overwinteren. Me specialiseren in het openbreken van bijenkasten bijvoorbeeld. Geen overenweergevlieg meer. Zucht.
Klotegedoe, dit gebied. En een geluk dat ik goed in 't vet zit. Of zat. Zonder een goede reserve maak je deze tocht niet. Vet is vocht. Vocht is leven. Het metabolisme van een trekvogel is spitstechnologie. Standvogels zijn woessies.
Wij trekkers kunnen het.
Maar dat wil daarom nog niet zeggen dat we 't fijn vinden.
Morgen wordt het beter.
Morgenavond neem ik een bad in de Niger.

Desert fever (11).

Desert fever (12).

GTC Taoudénit - Tombouctou (500km)

5 september 2000. 500km ten noorden van Tombouctou. 277km.

De zoveelste etappe over de woestijn. 

Reeds 22 dagen onderweg. 

Waar ik ben weet ik niet. Een naamloze stop tussen twee naamloze stoppen. 

Dit zou evengoed Mars kunnen zijn. Of planeet X in sterrenstelsel Z. Of gewoon een droom.

Bijna 300km vliegen over een immens plateau op zo'n 300m boven de zeespiegel. Naakte rots, zandvlaktes, fossiele stroombeddingen. Ooit moet hier water zijn geweest. Nu is er alleen zonsopkomst en zonsondergang. Hitte en kou. Uitzetten en krimpen. Tijd.

Je moet erover vliegen om het te geloven. Wie niet z'n kop tussen z'n schouders heeft wordt hier knettergek. Geen referentiepunt, alleen de kromming van de horizon. En de vaste wil om op koers te blijven. 

Nog één zo'n dag en dan is 't voorbij.

Overmorgen.

Nog twee etappes en we zijn aan de Niger.

GTC Wilaya d'Adrar - Taoudénit (Mali)

4 september 2000. 30km ten zuidwesten van Taoudénit. 280km.

Eindelijk in Mali, pal op de Kreeftskeerkring.
Bijna 300km afgelegd over het zoveelste monotone landschap. De ene duinenrij na de andere, afgewisseld met vlakke rotsige intervallen.
Net alsof we over een lopende band vlogen, dat de aarde gewoon onder ons door draaide en wij ter plaatse bleven.
Waarom moest ik in weetiveelwies naam geboren worden als Wespendief? Was een lemming niet goed genoeg misschien? Of een Vlaamse reus? Elk jaar weer over deze miserie, tweemaal zelfs. 'De Wespendien overwinteren in equatoriaal Afrika.' staat er in jullie boekjes. Is dat alles?! Staan jullie er één seconde bij stil hoeveel het van ons vergt om er te geraken?
Daarvoor dient dat doosje op m'n rug, dus. Hopelijk maakt het jullie een tikkeltje wijzer. Gaan jullie daardoor een paar keer meer nadenken. Hoe jullie met jullie omgeving omgaan, bijvoorbeeld. Hoe jullie met de open ruimte omspringen. Met natuurlijke hulpbronnen, lucht en watertoestanden. Weetikveel. Laat het jullie beseffen dat jullie niet alleen zijn in deze wereld. Volk om rekening mee te houden bij de zoveelste hap uit de natuur. Dat soort dingen.
Ben trouwens te moe en te dorstig om nog veel na te denken.
'k Wil dat deze klotewoestijn achter de rug is.
Liever vandaag dan morgen.

Desert fever (8).

Desert fever (9).

Desert fever (10).

GTC Wilaya de Tindouf - Wilaya d'Adrar

3 september 2000. Wilaya d'Adrar. 234km.

We trokken vandaag door wat ongetwijfeld een van de meest eentonige gebieden op aarde moet zijn. Er is niets. Echt niets. Geen bergen, geen water, geen coca-cola, geen beschutting, geen leven, zelfs geen zand. Een gebied zo groot als Nederland - alweer - en zowaar nog vlakker. Het bestaat. Het lijkt erop dat iemand op de aardbol heeft zitten gommen en er alles heeft uitgeveegd. Vlakgeschuurde rots. Totale leegte. Zoals een ministerieparking om één na vier 's namiddags, maar dan tienduizend keer zo groot. Onwerkelijk.
We vlogen met ons verstand op nul. Van de de ene thermiekbel naar de andere. Alles is hier thermiek, eigenlijk. Van zodra je je vleugels spreidt ga je omhoog. Kantel ze en je daalt.
We trekken verspreid. Af en toe kruis je een collega, je blijft een tijdje samen, gaat weer je eigen weg, vliegt tientallen kilometer zonder iemand te zien, alweer op jezelf aangewezen.
Ik herinner me nog goed de allereerste keer dat ik door deze zone trok. Heen en weer gesleurd tussen de angst dat hier nooit een eind aan zou komen en de nieuwsgierigheid naar wat er toch achter die horizon mocht liggen. Akelige ervaring.
Nog een paar dagen en dan is deze hel achter de rug. Voor ons, achter de kromming van de horizon, ligt de Niger. Daar wordt alles anders.

Desert fever (7).

Smells like teen chickens

Ongetwijfeld de foto van 't weekend. De poezen die voor 't eerst in hun leven kippen zien. Of tenminste, kippen die anders waren dan anders, want niet in korrelvorm. 'Hoe komt het toch dat die rare beesten zo'n bekende geur hebben?!'

GTC Fort Lofti - Wilaya de Tindouf

2 september 2000. Wilaya de Tindouf. 210km.
Reeds 19 dagen onderweg. Kan je 't geloven dat we slechts in de helft zitten? We doen de trek immers normaliter in zo'n 40 kleine dagen - het ene jaar wat meer, het andere minder. Juvenielen doen er gemiddeld twee weken langer over. Ouder worden heeft z'n voordelen.
Zoals je uit het satellietbeeld kan opmaken zou ik liegen mocht ik vandaag veel trefwoorden in m'n schriftje hebben gekrabbeld. De route ging immers pal zuid, meer dan 200km over een gebied met amper 100m hoogteverschil tussen het hoogste en het laagste punt. Zoals Nederland dus, maar dan 400m hoger. Maar met beduidend minder Nederlanders.
Gelukkig waren er duinen. Massa's duinen. Ontelbare duinen. Prachtige complexe duinen netjes gegroepeerd in een hondertal ribbels. Een zee van zand. Overnachten in zo'n gebied is onbegonnen werk, je pluimen worden gewoon van je lijf geschuurd. Slechte pluimen betekent trager vooruit. Trager vooruit betekent meer kans om hier te creperen.
Gelukkig waren we gisteren op tijd gestopt en vlogen we vandaag net voldoende door om dit vijandige gebied netjes achter de rug te hebben. Vogeltrek is een kwestie van timing, je verstand gebruiken.
Navigeren is poepsimpel. Baseer je op de zon en corrigeer in functie van de tijd. Azimut en hoogte. Niet moeilijker dan een Wespendief uit een andere Wespendief houden.  

Desert fever (4).

Desert fever (5).

Desert fever (6).

GTC Arfoud - Fort Lofti (Algerije)

1 september 2000. 70km ten zuiden van Fort Lofti. 273km.

De woorden die ik vandaag in m'n notaboekje krabbelde - kwestie van niets te vergeten en deze blog zo representatief mogelijk te houden - waren 'exit Ziz, droge rivierbedding, jeeptracks, drogere rivierbedding, bergrugje, moet dringend kakken, Berberdorp, kaka gedaan, droogste rivierbeddingen, Fort Lofti, waar zijn die rivierbeddingen, eerste duinen'.

Maak daar maar eens een artikel over.

Na vanmorgen de vruchtbare Ziz-vallei - de puristen zullen stellen dat het geen echte vallei is - achter ons te hebben gelaten trokken we ons in een mum van tijd kilometers hoog op, en vlogen over een desolaat landschap dat voornamelijk bestond uit prachtig vertakte droge rivierbeddingen (serieus?) en her en der een eenzame heuvelrug. We kruisten welgeteld één Berberdorp - vierkant met vierkante huizen in dambordmotief, en een nog eenzamere militaire basis ver over de grens met Algerije. Verder niets, de essentie van de naakte aarde. 

De dag eindigde in een eenzaam massiefje in de Algerijnse woestijn, net waar de eerste duinen beginnen.

Niet echt wat je een veelzeggend artikel zou kunnen noemen, maar 'k heb het tenminste geprobeerd.

Zoals ik reeds vertelde loopt de Ziz dood in de noordelijke Sahara. Ze doet dat echter in stijl, in een prachtig vertakt netwerk van takken die zich vertakken in kleinere takjes die zich vertakken in twijgjes die zich vertwijgen in het uitgedroogde niets. 

Het moet een prachtig zicht zijn in het voorjaar, wanneer duizenden zaden ontkiemen dankzij de toevloed van vers water uit de hoge Atlas en dit gebied verandert in één grote levendige boom. Bloemen en bijtjes, dat soort dingen. Bijtjes! Lekkere smeuige bijenlarfjes, vette popjes, weerbarstige werkstertjes, krokante koninginnetjes, domme darretjes... 'k Weet het, als een Wespendief begint honger te krijgen begint hij over eten te fantaseren. De grammen vliegen er immers af, in die droogte. Soit, achter de woestijn zal 't beteren.

Nu was er van die groene lente-explosie niets meer te merken. Niets dan verdroogde struikrestanten.

De verse zaadjes zitten echter in de grond, geduldig wachtend op een nieuwe lente...

't Zal vannacht op de grond slapen worden. Nog enkele minuten genieten van de laatste warmte die het puin afgeeft, en vervolgens me zo klein mogelijk maken. De nachten zijn immers bijtend koud aan 't worden.

Vogeltrek. Niet voor woessies... 

Desert Fever (1).

Desert Fever (2).

Desert Fever (3).

The Loft. Fort Loft.

Desert Fever (4).

GTC Taounza - Arfoud

31 augustus 2000. Arfoud. 233km.

Na onze luxeslaapplaats in 'Petite Suisse' gisteren stond er vandaag een etappe op de maan op het programma. Een geleidelijke overgang naar de woestijn is er immers niet, over een afstand van elke tientallen kilometers verandert het landschap dramatisch. 'Semi-aride' is hier een relatief begrip.

Onze eerste woestijnetappe voerde ons over het hoogplateau van Midelt en vervolgens in een goed genavigeerde zigzagkoers door de oostelijke Hoge Atlas, met de Ziz als rode draad. En een dosis gezond verstand.

De route volgde zowat het traject van de N13 autoweg van Azrou naar Errachidia - voor wie het ons zou willen nadoen - maar dan zonder te draaien in de bochten. En zonder om de tweehonderd meter te moeten toeteren om de geiten van de weg te jagen. 

De Ziz is reeds jaren een van m'n favoriete trekroutes. Trouwens, er is niet zoiets als 'dé route door de Atlas'. Mogelijkheden genoeg. Het enige wat telt is zo efficient mogelijk met je energie omgaan. Omwegen vermijden en optimaal gebruik maken van de alom aanwezige thermiek. Je merkt wel dat onze daggemiddelden - de zender op m'n rug, remember - ten zuiden van Gibraltar een stuk hoger zullen liggen dan ten noorden ervan. Die woestijn is hier niet voor niets.
Onze 'Ziz-corridor', dus. Deze waterloop heeft haar brongebied op de zuidflanken van de Jbel Ayachi, met z'n 3747m een van de hoogste bergen van Noord Afrika, en loopt dood een eind over de grens met Algerije. Ze stroomt door een van de mooiste berglandschappen van het continent. Fijngeschuurde zuidwest-noordoost georienteerde bergruggen, geboetseerd door wind en hoge temperatuur-schommelingen. En temidden dit maanlandschap de Ziz, die er op het jaarlijkse ritme van smeltende sneeuw in de bergen een snoer van leven trekt. Dit stukje Atlas is pure poëzie - kleurrijk, ongerept en ruig.  
Poëzie is eigenlijk het woord niet. Dit is geoporno. You know it when you see it. 
Morgen vliegen we verder de woestijn in. 
Minder Ziz, meer Algerije.

Hoogplateau van Midelt - rechtsachter Jbel Ayachi.

Hoge Atlas (1).

Hoge Atlas (2).

Hoge Atlas (3).

Ziz corridor (1).

Ziz corridor (2).

Ziz corridor (3).

Ziz corridor (4). Op de achtergrond het stuwmeer van Al-Hassan-Addakhil.

Ziz corridor (5). Ten zuiden van de Atlas. De paarse lijn is de virtuele snelweg.

Arfoud - Ziz corridor (6).

GTC Dar El Haite - Taounza

30 augustus 2000. Taounza regio. 224km.

Goed opgeschoten in het loeiend hete Marokkaanse binnenland vandaag. Over de mistige uitlopers van het Rif-gebergte, de wirwar van vruchtbare valleien tussen Rif en Atlas en vervolgens tot de eerste uitlopers van de Atlas zelf.

Het landschap ging van Mediterrane struik- en euforbiatoestanden - en cannabisplantsoenen - naar extensieve cultuurlandschapjes met dorpjes genoemd naar het waterloopje of diegene die zo gek was er een dorp neer te poten. En soms ook beiden. Tussen de waterlopen Whada en Idriss vlogen we zelfs sporadisch over vrij intensieve Guadalquivir-achtige plantages, maar naarmate het meer zuidwaarts ging werd het landschap droger en dorrer. De Sahara is nu echt niet ver meer.

We streken uiteindelijk neer in het prachtige Nationale Park van Ifrane, ten noorden van Taounza - een gebied met dichte cederbossen, bronnen, meren en ongebruikte skipistes dat beter bekend staat als Marokko's 'Klein Zwitserland'. We konden ons geen betere overnachtingsplaats voorstellen. 

Hier moet je vooral geen wietwespen hebben gegeten. Schijn bedriegt, net ernaast ligt immers het Ifrane Hunting Reserve, zo'n klassieke plek waar de iets meer begunstigde tweevoeter op beschermde soorten mag schieten. Ervaring is kostbaar, 't zou de eerste Wespendief niet zijn die hier na bijna twintig dagen trek uit de lucht wordt geknald.

Soit, we zitten gelukkig aan de goede zijde. Tijd voor een goede - frisse - nachtrust nu en morgen vliegen we de Sahara in. 

Morgen is de eerste dag van de rest van ons leven. 

Just do it.

Impressie van de Zuidelijke Rif.

Zuidelijke Rif (bis). Iemand een idee over de boomsoort? Ik hou het op Argan. Wie doet beter?

Oversteek van de Whada, 60km ten noordwesten van Fes.

GTC Tarifa - Dar El Haite

29 augustus 2000. Dar El Haite (Marokko). 88km.

Afrika. Back again. Tegen alle verwachtingen in eigenlijk. Gisteravond en vanmorgen stond er immers een snoeiharde oost-zuidoostenwind waardoor we wijselijk bleven waar we waren - geen vogel die zin had naar de Canarische Eilanden te worden geblazen. Koppensnellers en dat soort dingen. De talloze kite-surfers waren blij met de omstandigheden, wij een stuk minder. 

Rond het middaguur nam de windsterkte echter af, voor de vele honderden vogels het startsein om aan de overtocht te beginnen. Bij minder oostenwind steken we doorgaans ter hoogte van Gibraltar over - de Middellandse Zee is er slechts 15km breed - maar een trekvogel heeft nu eenmaal nooit de keuze. Go with the flow. 

Tarifa dus, 17km in de vleugels - een stuk minder dan de oversteek in Falsterbo. We vlogen een paar honderd meter boven de golven, werden soms een eindje oostwaarts gedrukt waarna we onze koers hardnekking corrigeerden, sommigen - onervaren snotneuzen - maakten rechtsomkeer, en na een klein uurtje bereikten we de overzijde. Onderweg zagen we de klassieke dingen: Kuhls pijlstormvogels, Witflankdolfijnen, veer- en vissersboten, een paar cruiseschepen en de voltallige Belgische vloot. Alle twee schepen waren er. Haha.

Over land ging het pal zuidwaarts, naar de oostelijke uitlopers van het Rif-gebergte. Was ik blij dat de kustwacht dat doosje op m'n rug niet opmerkte, 't had me gegarandeerd een hoop miserie opgeleverd. En de klassieke vinger in m'n gat.
Niet dus, fast forward dan maar. Onder ons trokken kleine dorpjes, lapjes cultuurland met graan en citrusvruchten, bossen met Berber Thuya en wilde olijven voorbij. Eindplaats werd Dar El Haite, een klein bergdorpje een 50-tal kilomter ten zuidoosten van Tanger. 

Time Out. Morgen begint het echte werk.

Marokko, eindelijk.

Zicht op onze eerste slaapplaats. In de verte de westelijke Rif.

GTC Aguilar de la Frontera - Tarifa

28 augustus 2000. Tarifa. 166km. 

Korte etappe vandaag. Dwars door de 'Ronda corridor', die de Sierra de Grazalema scheidt van de Sierra de Ronda, naar het met windmolens bezaaide heuvelachtige achterland van Tarifa.

Tarifa is waar het allemaal om te doen is, het convergentiepunt van alle subcorridors die samen de massieve west-Paleartictische migratiecorridor vormen. In de zone Tarifa-Gibraltar komt alles samen. Wat de Kennedytunnel is voor het Vlaamse verkeer is Tarifa voor ons. Iedere west-Europese lange-afstands-zwever die de lange en moeilijke oversteek van de Middellandse Zee wil vermijden heeft een kans op drie om hier te passeren. Ofwel kiezen ze voor de Bosporus, ofwel voor Italie-Malta, ofwel voor Spanje.
De Noorse, Zweedse, Deense, Duitse en Franse Wespen gaan over Spanje, de Finse en Baltische over Italie, de Oost-Europese over de Bosporus. En de Russische broeders over Georgie, maar da's een ander verhaal.

Met elke kilometer die we vorderden kwam er bijgevolg meer volk op de proppen. Honderden soortgenoten, honderden Zwarte wouwen, honderden Witte en Zwarte Ooievaars, tientallen Dwergarenden en meerdere Slangen- en Visarenden, in een corridor van slechts enkele kilometer breed. Augustus is een drukke maand boven het Andalusische luchtruim. September is minstens even erg, met alle mogelijke Kiekendieven, Rode Wouwen, Aasgieren etc. Pas in de loop van oktober wordt het milder.
Dit fenomeen vindt elk najaar opnieuw plaats, reeds duizenden jaren aan een stuk. Tarifa is Pukkelpop, voor ons trekkers - een gigantisch evenement waar iedereen de neuzen in dezelfde richting heeft. Je moet het beleven om het te geloven. Het observeren van de grond is een zaak, er middenin zitten een ander.
Morgen - inshallah - steken we de grens met het Afrikaanse continent over.
Are you readyyyyyyyyy???!

De Ronda corridor. Op de horizon het massief van Tetouan in Marokko.

Ronda corridor, detail.

GTC Argamasilla de Alba - Aguilar de la Frontera

27 augustus 2000. Aguilar de la Frontera. 231km.

Vandaag lieten we de stoffige plateaus van La Mancha achter ons en spoedden ons over de Sierra Morena naar de depressie van de Guadalquivir.
Alweer zo'n etappe zonder veel wetenswaardigheden. Spanje is als een goedkope abdijkaas, zeg ik altijd. Alleen de buitenste kant is interessant.
De bergen van Morena vormden nauwelijks een obstakel - enerzijds door hun geringe hoogte en anderzijds door, uiteraard, de talloze thermiekbellen die ons als reusachtige kwallen kilometers hoog meevoerden.
De brede vallei van de Guadalquivir is dan weer een wereld op zich. Het is wellicht een van de meest ge-agro-industrialieerde regio's van het land, met gewone tarwe, durumtarwe, zonnebloemen, katoen, olijven en citrusvruchten zover het zicht reikt. Probeer daar maar eens een slaapplaats in te vinden. Nu goed, we vonden ons geluk in een kleine lagune - voor high-budget moet je niet in Andalucia zijn.
Morgen staat de laatste etappe op Europese bodem op het programma - quasi in rechte lijn naar Tarifa, het laatste station voor de Grote Oversteek.
Tenzij we vroegtijdig uit de lucht worden geschoten uiteraard. Met die zuidelijke Spanjaarden weet je maar nooit. Het enige moment dat ze geen trekvogels neerhalen is wanneer ze supporteren voor hun favoriete toreadors in de arena van Ronda.
Mens-dom, nietwaar.

De Sierra Morena. Darachter de Guadalquivir en op de horizon de zuidelijke cordilleras van Nevada en Ronda.

Oversteek van de Guadalquivir - La Ropera.

Zonnepanelen en olijfboomgaarden. Welkom in Spanje.